Lạm bàn về giá trị

Năm ngoái, tôi tình cờ xem được một video clip, trong đó mười ngàn nhạc công người Nhật biểu diễn “Ode to Joy” trong một khán đài vĩ đại ở Osaka. Buổi biểu diễn được tổ chức sau trận động đất và sóng thần khủng khiếp năm 2011 như một lời cổ vũ mà người Nhật dành cho nhau. Dàn nhạc công biểu diễn bao gồm chủ yếu là các nghệ sĩ nghiệp dư, điều này chứng tỏ bản nhạc được rất nhiều người Nhật biết đến. Và qua điều đó, chúng ta có thể kết luận trình độ thưởng thức âm nhạc của họ rất cao.

“Khôn ngoan” đến mức độ nào?

Cuộc đấu tranh cho Dân chủ của người Việt hiện nay không nằm ngoài những giá trị và niềm tin đã phổ quát của nhân loại về cách hành xử bất bạo động. Dù vậy, mấy mươi năm nay chúng ta đã chứng kiến cuộc đấu tranh này bị đàn áp thô bạo đến thế nào.

Gần đây có một số ý kiến cho rằng chúng ta nên mềm mỏng với chính quyền để tránh bị đàn áp, không nên xem  cộng sản là mục tiêu của đấu tranh bất bạo động (có ai xem cộng sản là mục tiêu đâu?), không nên “đẩy mình vào thế chống đối, co cụm dẫn đến tình trạng bị cô lập”… Và ý kiến này có vẻ được nhiều người thụ động ủng hộ.

Một số thiển ý cần chia sẻ

Có lẽ tôi dành quá nhiều sự quan tâm và giấy mực cho cuộc chuyển hóa Dân chủ ở Miến Điện. Nhưng rõ ràng đó là một hình mẫu mà những người Việt Nam tranh đấu cho Dân chủ phải lưu tâm. Bởi, nếu thành công của họ sẽ cổ vũ chúng ta, thì những khó khăn hiện tại  sẽ làm nản lòng không ít người quan tâm.

Lại những trò bẩn của an ninh cộng sản

Nửa đêm ngày 3 tháng 4 năm 2013, lúc cả gia đình đang ngủ, thì ba tôi nghe tiếng xe gắn máy trờ tới trước nhà, sát chỗ ông ngủ (phòng ngủ ba tôi ngay sát mặt đường làng). Sau đó, là tiếng ào ào, nước văng tung tóe và một mùi hôi thối kinh khủng bốc lên. Ba tôi bật dậy và thoáng thấy chiếc xe máy chở hai tên thanh niên rồ ga bỏ chạy.

Những sách nhiễu bẩn thỉu

Tuần trước, nhân viên của Lãnh sự quán Hoa Kỳ đã thông báo với tôi là: ngày thứ Tư  20 tháng 3 này Viên chức Chính trị  của Lãnh sự sẽ đến thăm gia đình tôi.

Tôi đã cho họ biết là thông báo qua điện thoại thì công an sẽ biết ngay và sẽ rất khó khăn cho chuyến viếng thăm. Vì năm ngoái, khi họ thông báo như vậy với gia đình tôi, ngay lập tức những ngày sau đó liên lạc điện thoại giữa tôi và nhân viên Lãnh sự đã bị cắt.

Đầu năm nghĩ về quốc nội và hải ngoại

Trước khi được phê chuẩn trở thành tân Tổng trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, ông Chuck Hagel đã gặp phải những phản ứng gay gắt từ chính giới Mỹ, đặc biệt là từ đảng viên Cộng Hòa vì điều mà họ cho là “sự mềm yếu với Iran và chống Israel” của ông. Nguyên nhân của làn sóng chống đối này khởi đi từ phát biểu gây nhiều tranh cãi của ông: “Tôi là Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ, không phải là Thượng nghị sĩ Israel”.

Tản mạn về trí thức và thời cuộc

Trước nay, trước mỗi kỳ đại hội đảng CS, thiên hạ hay bàn chuyện ông này, ông kia có tư tưởng cải cách, có khả năng thay đổi thể chế để dân chủ hóa đất nước. Thế rồi hết kỳ này đến kỳ khác đất nước vẫn chìm trong độc tài – đàn áp. Giờ nghĩ lại mới thấy thời cuộc đã làm cho những ưu tư, hy vọng về vận mệnh đất nước vỡ tan.

Vì sao Việt Nam thiếu vắng lãnh đạo đối lập?

Tôi luôn nghĩ: Phong trào Dân chủ Việt Nam hiện nay đang thiếu một nhà lãnh đạo. Nhưng có ý kiến lại cho rằng: “Một người lãnh đạo sẽ không sớm thì muộn lại đưa Việt Nam vào chế độ độc tài”. Một số khác thì quả quyết: PT Dân chủ cần sự ủng hộ của quần chúng, chứ không cần một người lãnh đạo. Sau những diễn biến Dân chủ hóa ở Miến Điện, chính một trong số những người đã từng bác bỏ quan điểm của tôi, lại ca ngợi bà Aung San Suu Kyi như một “lãnh tụ có tâm, có tầm”.

Nỗi niềm Giáng sinh

Không khí Giáng sinh đang tràn ngập khắp địa cầu. Các thành phố lớn trên thế giới trong những đêm trước Noel đã được trang hoàng lộng lẫy: Stockholm lung linh với cây thông Noel cao 36m, Lisbon sặc sỡ với quả cầu khổng lồ, đại lộ Champs Elysees Paris sáng bừng trong hàng ngàn bóng đèn rực rỡ. Khắp nơi người ta hân hoan đón chào thêm một mùa mua sắm- vui chơi mới lại đến.

Thêm một hành động sách nhiễu nhắm vào gia đình tôi

Từ tháng 9 năm 2012, ba tôi là Huỳnh Ngọc Tuấn và tôi đã nhận được thông báo của Human Rights Watch về kết quả giải thưởng Hellmen-Hemmett năm 2012 của HRW. Theo đó, cả hai cha con tôi đều được nhận giải như hai cá nhân độc lập.

Ngày Nhà giáo Việt Nam -Vài lời tâm sự

Từ những ngày đầu cắp sách đến trường, các học trò ngây thơ đã bị nhồi vào đầu óc non nớt cái tinh thần “tôn sư trọng đạo”. Nhiều người Việt Nam tự hào vì chúng ta có truyền thống đặc trưng này (giống người Trung Hoa?).

Lạm bàn về Trần Nhân Tông Academy

Dư luận gần đây bàn tán khá nhiều về sự ra đời của học viện Trần Nhân Tông và “giải thưởng hòa giải Trần Nhân Tông”. Nhân dịp này tôi cũng xin mạo muội chia sẻ vài ý kiến.

Đầu tiên, Trần Nhân Tông Academy ra đời trong hoàn cảnh thế giới chứng kiến và nhiệt thành hoan nghênh những thành tựu đầu tiên của cuộc hòa giải và thay đổi chính trị ngoạn mục tại Burma, nên xem như sự ra đời này có thể là một cách “đánh tiếng” về tương lai chính trị Việt Nam. “Hạ cánh an toàn” và không bị trừng phạt chính là điều họ muốn người dân dành cho các vị lãnh đạo Cộng sản của chúng ta chăng?

Nghĩa hay lợi?

“Phàm người ta làm mọi việc ở đời cũng chỉ vì nghĩa hay vì lợi… Người quân tử chỉ nghĩ đến điều nghĩa mà dốc lòng vào việc thiện. Dù việc thiện nhỏ thế nào cũng không bỏ qua. Kẻ tiểu nhân thì chỉ nghĩ đến điều lợi, hễ thấy lợi thì dù ác thế nào cũng thực hiện”.

Đó là một câu ghi trên đài tưởng niệm liệt sĩ chống pháp Phước Ninh, Đà Nẵng.

Lại nói về sự thỏa hiệp chính trị (tiếp theo)

Có lẽ tiêu đề trên không phù hợp lắm với nội dung mà tôi muốn trình bày sau đây. Trong phần này, tôi chỉ muốn đưa ra những giải thích tường minh cho quan điểm của mình – cái đã theo tôi từ những ngày tôi cầm bút, viết những dòng đầu tiên gởi đến quý độc giả.

Lại nói về sự thỏa hiệp chính trị

Cuộc đấu tranh để đạt được một thể chế chính trị tốt đẹp hơn, bản thân nó là một cuộc đấu tranh chính trị. Dù những người đấu tranh không phải là những người làm chính trị đúng nghĩa; họ thuộc đủ mọi thành phần xã hội, từ sinh viên, những người hoạt động xã hội thiện nguyện, nghệ sĩ, trí thức khoa bảng, nhà văn, nhà báo, luật sư… với những ưu thế sẵn có, họ lên tiếng cho Dân chủ Tự do, nhưng với một thái độ chính trị nhất định và với sự phản kháng chính trị dành cho nhà cầm quyền độc tài, cuộc đấu tranh ấy của họ  là một cuộc đấu tranh chính trị và mang đầy đủ tính chất của sự đấu tranh chính trị.

Thư tạ ơn của vợ chồng Huỳnh Thục Vy

Kính thưa quý cha, quý thầy cùng tất cả quý vị thân hữu hải ngoại-quốc nội,

Con (em) không phải là người có nhiều kinh nghiệm tương tác với cộng đồng do những bất tiện của hoàn cảnh riêng và do cá tính trầm lặng hình thành từ những ngày thơ ấu bất hạnh. Dẫu thâm tâm con (em) hiểu sâu sắc rằng, tuy được độc lập tương đối về ý chí, mỗi một cá nhân không thể tồn tại tách biệt với cộng đồng.

Những chia sẻ nho nhỏ

Ba giờ chiều ngày 4 tháng 8 năm 2012, anh chị em chúng tôi rời chỗ trọ ở đường Thanh Long, đi vòng theo các con phố Đà Nẵng hướng về Quảng Nam. Gia đình tôi có việc nhà nên cuối tuần ra đây, chúng tôi không có ý định biểu tình vì cho rằng sẽ không thể có một cuộc biểu tình ở thành phố nổi tiếng “yên tĩnh” này.

Thư Huỳnh Thục Vy gởi chồng

Anh ơi,
Em xin lỗi anh.


Em biết rằng em đã làm nhiều người lo lắng cho em, em có lỗi với gia đình và tất cả những người yêu mến em.Từ hôm đi biểu tình bị bắt về công an phường Cô Giang, quận 1 đến lúc lại bị bắt ở Công an phường Tân Quy, quận 7 (Sài Gòn), rồi bị đưa về Quảng Nam em hiểu rằng có nhiều người đã vì thương yêu em mà mất ăn mất ngủ, đặc biệt là những người trong gia đình mình. Những tình cảm đó, những mối ưu tư đó của cô chú bác và bạn bè em không biết cuộc đời mình có dịp để đền đáp hay không?

Tại sao là Miến Điện mà không phải Việt Nam?

Đã gần hai tháng trôi qua nhưng dư âm của cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung ở Miến Điện vẫn có sức lan tỏa lớn. Vẫn còn nhiều dè dặt, thậm chí là hoài nghi về những đổi thay chính trị chóng vánh ấy, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không được quyền tin tưởng vào một tương lai mới, tốt đẹp hơn cho xứ sở vàng này.

Phỏng vấn gia đình Hồ Thị Bích Khương

Kính thưa quý vị, trong cuộc đấu tranh đầy cam go cho một nền chính trị dân chủ, một xã hội tự do, tôn trọng phẩm giá con người hôm nay, nhiều lớp người đã trải qua một phần đời mình, thậm chí là nửa đời người trong tù. Những đau đớn, mất mát mà họ gánh chịu chỉ khi nào chúng ta thực sự trải qua mới có thể cảm nghiệm sống động. Nhưng cuộc đấu tranh vẫn như một cuộc chạy tiếp sức, lớp người sau tiếp bước lớp người trước trong nỗ lực và hành trình không mệt mỏi vì niềm hy vọng mở ra một sinh lộ cho Tổ quốc.

Viết cho tháng Tư

Tôi sinh trưởng sau năm 1975 và gia đình tôi không có liên quan gì nhiều đến cả hai phía trong cuộc chiến tranh Việt Nam vì thế mối tương quan tình cảm của tôi với những sự kiện lịch sử và hoàn cảnh chính trị xã hội trong cuộc chiến hầu như rất ít nếu không muốn nói là không có. Những gì ít ỏi mà tôi  được hiểu biết về nó chỉ đơn thuần là kiến thức. Đứng trong vị thế đó, tôi tạm thời có thể yên tâm rằng lập trường của tôi, và những gì tôi nói ra sau đây sẽ được hiểu một cách thiện chí và không bị gán ghép hay chụp mũ. Tôi không sợ bị chụp mũ, nhưng thiết nghĩ điều đó cùng với những nguỵ biện không có lợi cho sự tiến bộ.

Tính chính danh của Hiến Pháp

Các thể chế chính trị trên thế giới có thể được hình thành bằng những cách thức khác nhau và mang những tính chất khác nhau. Đó có thể là một chính thể hình thành từ nhu cầu tự thân của một cộng đồng đòi hỏi phải có một tổ chức mang quyền lực chính trị để quản lý xã hội (như sự thành lập các Nhà nước dân chủ quân sự đầu tiên thời cổ đại), từ sự kế thừa các thiết chế chính trị trước đó (như sự hình thành nhà nước quân chủ lập hiến hiện nay ở  Vương quốc Anh), từ một cuộc bầu cử hay cũng có thể là từ một cuộc đấu tranh chống ngoại xâm, một cuộc cách mạng lật đổ chế độ cũ,  một cuộc đảo chính nội bộ… Thực tế cho thấy, con đường hình thành một chế độ quy định một số  đặc tính của nó, nhưng điều đó không có nghĩa là không thể thay đổi  được tương lai và bản chất của chế độ đó.

Năm mới bàn chuyện cũ

Cuối năm Tân Mão vừa qua rộ lên những cuộc tranh luận sôi nổi về chuyện “bất đồng chính kiến” ở ViệtNamxung quanh lời phát biểu của ông Lương Thanh Nghị- phát ngôn viên Bộ ngoại giao ViệtNam rằng: “Tại ViệtNamkhông có ai bị bắt vì lý do chính kiến”. Chỉ vì không có cách nào để biện minh cho những hành động đàn áp nhân quyền trắng trợn của mình, Nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam thông qua Bộ Ngoại giao thường xuyên đưa ra những phát biểu mâu thuẫn và mang tính tuyên truyền như thế.

Tâm sự đầu năm

Những khoảng tĩnh lặng ngắn ngủi luôn thực sự cần thiết để mỗi người tự làm mới bản thân, nó quan trọng hơn chúng ta nghĩ trong cuộc sống nhiều áp lực này. Nếu không có chúng có lẽ chúng ta chẳng có đủ năng lực tinh thần và sức khỏe để tiếp tục hành trình cam go của mình. Đó là điều mà bản thân tôi đã trải nghiệm.

Bàn về Đạo đức thay lời chúc mừng Giáng sinh

Trước nay tôi thích nói về luật pháp hơn đạo đức. Không phải do tôi xem thường tầm quan trọng của nó trong mối các quan hệ nhân sinh mà bởi tôi cho rằng một chuẩn mực chỉ có thể được giữ gìn khi đi kèm theo nó là những biện pháp thúc ước hữu hiệu. Chúng ta thấy rõ luật pháp có được điều kiện tích cực đó- cái mà đạo đức không có được hoặc có nhưng kém hiệu quả hơn.

Sự nguy hiểm của truyền thống

Đã mười chín năm trôi qua, những hụt hẫng và thương tổn trong lòng tôi dần lắng xuống. Tôi không muốn nhớ lại những ngày ấy nhưng họ vẫn tiếp tục hành động như thể cố tình khiến những đau khổ mà họ đã gây ra cho gia đình tôi sẽ tiếp tục đi theo tôi mãi. Dù tất cả những bất hạnh của tuổi thơ, tôi đã lớn lên mạnh mẽ và những tổn thương không thể lấy đi trong tôi niềm yêu đời, yêu người và cả một hoài bão. Dù những ngày tháng đã qua đối với ba chị em tôi là quá nhiều vất vả và mất mát, chúng tôi –mỗi đứa đã lớn lên như những mầm non vượt qua những vùi dập để trở nên xanh tươi không kém bao cái cây khác.

Tâm tư nhân ngày lễ Tạ ơn

Tôi không phải là người của chủ nghĩa tập thể. Tôi càng không phải là người cổ vũ cho chủ nghĩa cá nhân, mặc dù tôi cho rằng quyền Tự do cá nhân là phù hợp với luật tự nhiên và bất khả xâm phạm. Lâu nay dù đề cao vai trò và sự độc lập tương đối (xin lưu ý là tương đối) của mỗi cá nhân trong xã hội, nhưng bản thân tôi luôn hiểu rõ mối tương quan tối quan trọng của hai chủ thể: cá nhân và cộng đồng.

Người Mỹ nói đến “đấu tranh giai cấp”?!

Phong trào biểu tình “Chiếm phố Wall” bắt đầu từ  17/9 ở New York, Hoa Kỳ nay đã lan rộng khắp bốn châu lục. Phong trào này được cho là lấy cảm hứng từ “Mùa Xuân Ả Rập” ở Bắc Phi. Những người biểu tình mô tả đây là một “cuộc cách mạng thực sự”, thậm chí những người có quan điểm cánh tả coi đây là một cuộc “đấu tranh giai cấp”. Trong bối cảnh kinh tế Hoa Kỳ nói riêng và kinh tế thế giới nói chung đứng trên bờ vực của một cuộc khủng hoảng thứ hai chỉ trong vòng ba năm và nền chính trị dân chủ dần bị chi phối bởi các nhóm lợi ích, thiển nghĩ vấn đề “chủ nghĩa tư bản” và sự canh tân nền chính trị dân chủ đòi hỏi một cái nhìn sâu sắc và toàn diện không phải đối với các nhà chính trị học và xã hội học thế giới mà còn là những người Việt Nam quan tâm thời cuộc.

Liêm sỉ ở đâu khi so sánh nhân quyền Anh - Việt?

Cuối tháng 9 vừa qua, bên lề chuyến đi New York tham dự Hội nghị thường niên của Đại Hội đồng Liên hiệp quốc, khi bị chất vấn  về việc Nhà cầm quyền Việt Nam trấn áp các cuộc biểu tình, trước Hội đồng quan hệ đối ngoại (một tổ chức chức nghiên cứu độc lập của Hoa Kỳ) ông Phạm Bình Minh đã phát biểu: “Hãy nhìn vào nước Anh. Nếu quý vị có lo ngại về an ninh, quý vị phải có biện pháp thôi. Đó là chuyện bình thường”.

Vài suy nghĩ về việc sửa đổi Hiến pháp

Những ngày này, báo chí trong nước, giới thạo tin và những người có quan tâm đến tình hình đất nước đang bàn tán về việc sửa đổi Hiến pháp 1992. Các đại biểu Quốc hội, nhà báo, luật gia, kinh tế gia… đã hăng hái đưa ra rất nhiều ý kiến đóng góp xung quanh vấn đề thủ tục, nhân sự tham gia cố vấn dự thảo Hiến pháp sửa đổi, những định hướng và nội dung cụ thể cho việc sửa đổi. Mặc dù còn nhiều người hoài nghi về hiệu quả của việc làm này nhưng không ít người đặt những hi vọng nhất định vào nó.

Dân chủ đồng hành với sự thật

Tất cả những nhà đấu tranh dân chủ ở Việt Nam cũng như trên khắp thế giới đều nhận thức và xác định rõ một mục tiêu rằng: họ đang đấu tranh vì một nền chính trị dân chủ và một xã hội tự do. Theo cách đó, dân chủ tự do có thể là mục tiêu của cả một đời người, cả một thế hệ người nhưng suy cho cùng đó không phải là mục đích cuối cùng của một dân tộc, của nhân loại. Nó chỉ là phương tiện để đạt đến một cái đích to lớn và vĩnh cửu: sự phồn vinh của quốc gia và sự thăng tiến mọi mặt của dân tộc hay nói rộng ra là của nhân loại.

“An toàn” hay tự do?!

Dù là trong một xã hội lớn hay một cộng động nhỏ, sự phản kháng luôn đóng vai trò một giềng mối giữ thăng bằng. Điều đó hợp quy luật tự nhiên, cũng giống như khi ta  tác dụng một lực thì tất nhiên chính tại đó xuất hiện một phản lực tương ứng. Trong bất cứ lĩnh vực nào của đời sống, sự phản kháng là yếu tố quan trọng và cần thiết khiến cho sự tác động không đi theo một chiều thiên lệch, mà  bảo đảm cho mối quan hệ tác động song phương đi theo hai chiều ngược nhau. Ví như có chế tài thì phải có phản kháng. Mất đi sự phản kháng là mất đi động lực cải tạo xã hội.

Dân chủ - Giá trị nhân bản

Thế kỷ 20 vừa qua là thế kỷ chứng kiến nhiều lần chuyển mình mạnh mẽ của thế giới: hai cuộc đại chiến thế giới, cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, sự nổi dậy và lụi tàn của chủ nghĩa cộng sản, rồi chiến tranh lạnh…Tất cả những diễn tiến này tạo ra những tác động tổng hợp để kiến tạo một thế giới với diện mạo như hôm nay. Thế nhưng sẽ là thiếu sót nếu không kể đến những ảnh hưởng vô cùng quan trọng của phong trào dân chủ cùng với những chuyển biến của nó từ bình diện tư tưởng đến thể chế.

Bầu cử Quốc hội và lựa chọn của thanh niên

Như một điều hiển nhiên, con người luôn hướng tới những điều có thể thực sự mang lại lợi ích cho họ, và sẽ chối bỏ những thứ đối ngược với các mục tiêu ấy. Nếu họ bị buộc phải đối diện, sống chung thì những điều ấy không khác gì các bóng ma lạnh lẽo chỉ thỉnh thoảng làm người ta rùng mình, mà trong thực tế thì những bóng ma ấy không có một chút ảnh hưởng gì đến cuộc sống đang ngày càng nhiều biến đổi. Những cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội ở Việt Nam được tổ chức mỗi năm năm cũng rơi vào trường hợp tượng tự.

Cù Huy Hà Vũ- lương tâm thời đại

Mấy hôm nay định viết một bài về Tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ nhưng không biết phải viết gì, vì những bài viết về ông đã quá nhiều. Hôm qua, nhân đọc cái note “Về sự sợ hãi” từ blog “Thích học Toán” của Giáo sư Ngô Bảo Châu về Tiến sỹ Vũ, cảm thấy không thể không viết vài lời để nói lên những suy nghĩ của mình.

Khi nanh vuốt độc tài bị vô hiệu hóa

Thế kỷ 20 là thế kỷ của sự hoàn thiện sáng kiến “cách mạng bất bạo động”, mở ra một phương pháp đấu tranh mới thể hiện đặc tính của một nền văn minh mới xem con người là trung tâm. Trong đó, mọi tư tưởng triết học chính trị, định chế chính trị, cách thức phát triển kinh tế, giá trị văn hóa…. đều nhằm phục vụ con người, mang lại hạnh phúc cho con người. Cái thời của “cá lớn nuốt cá bé”, của giết chóc, bạo lực, của tất cả những gì tổn hại đến mạng sống con người đã bị coi là quá khứ và không thể chấp nhận được.

Cách mạng - Bạo động hay bất bạo động?

Cách mạng hay cách mạng xã hội theo nghĩa rộng, được hiểu như là một sự thay đổi sâu rộng trong xã hội nhằm biến cái cơ cấu cũ đã lỗi thời thành một cơ cấu mới tiến bộ và phù hợp hơn, trong một thời gian tương đối ngắn. Đó chính là những biến đổi mang tính chất cơ bản và trọng yếu trong bản chất của thượng tầng xã hội chứ không phải là những cải cách nhỏ mang tính thứ yếu trong một vài lĩnh vực cụ thể nào đó, càng không phải là những đổi chác chính trị nhắm đến mục tiêu thay người lãnh đạo quốc gia của một nhóm người nhỏ (đảo chính).

Lý do nào để họ tồn tại?!

Hiến pháp chính là một bản cam kết, một hợp đồng giữa người dân với chính phủ mà họ trao quyền. Theo nghĩa này, những mối quan hệ mà Hiến pháp và luật pháp điểu chỉnh và bảo vệ có tính chất hai chiều tương tác: Nhà nước bảo vệ, chịu trách nhiệm và bị kiểm soát bởi nhân dân; ngược lại, nhân dân nuôi sống và tuân thủ nghĩa vụ của mình đối với toàn xã hội và đối với Nhà nước. Nhưng ở trường học, chúng tôi chỉ được dạy Hiến pháp là Đạo luật cơ bản và cao nhất chứ không được biết gì về đặc tính quan trọng này của Hiến pháp.

Mùa xuân mới, hi vọng mới

Năm Canh Dần đã qua đi cùng với những ngày cuối năm thật ảm đạm và lạnh giá. Mồng Một Tết năm Tân Mão, trời sáng trong và nắng ấm, gió nồm hây hẩy thổi. Trước cái ngoại cảnh tươi đẹp và căng tràn sức xuân ấy  lòng người cũng phấn chấn và hân hoan. Tôi ngồi đây, trong căn phòng nhỏ và bừa bộn của mình, nhìn ra khung trời xanh trong và lộng gió ngoài kia, cảm nhận sâu sắc sự đổi thay của đất trời và một lần trẻ lại của nhân tâm trong những ngày đầu xuân. Thật vui thay- vui cho một lần thay áo mới của vũ trụ và vui cho những niềm hi vọng đang ấp ủ trong lòng người.

Thế giới có thật sự hòa bình?

Hòa bình là khao khát muôn đời của nhân loại bởi lẽ con người luôn mong ước được sống trong một không gian đảm bảo cho sự sinh tồn và phát triển của họ. Thế nhưng lịch sử nhân loại lại được viết nên bởi vô vàn những cuộc chiến tranh và bạo loạn đẫm máu. Nói về nguyên nhân cụ thể thì thực sự khó nhưng nôm na là bởi sự khác biệt về quyền lợi và giá trị của những cộng đồng người khác nhau.

Thế hệ chúng ta - thế hệ chinh phục

Một giờ đồng hồ ngồi máy bay từ miền Trung ấm áp bay đến Hà Nội lạnh lẽo. Thủ đô những ngày “chào mừng” Đại hội Đảng Cộng sản rợp cờ và biểu ngữ, nhưng đó không phải là điều đặc biệt đối với tôi. Điều làm tôi ấn tượng nhất khi bước ra khỏi phi trường Nội Bài là những con đường đầy bụi với những hàng cây phủ một màu xám tro.Thủ đô của quốc gia bốn ngàn năm văn hiến lại được xếp hạng thứ mười một trong danh sách các thành phố ô nhiễm môi trường trên thế giới. Thoáng buồn! Thật sự không kỳ vọng gì nhiều về chuyến về thăm thủ đô lần đầu tiên này, ngoài việc đây là cơ hội được gặp gỡ các bạn trẻ từ mọi miền đất nước tụ họp về đây dưới một mái nhà chung: Nguyenthaihoc Foundation.

Chính trị là gì?

Thỉnh thoảng tôi tự hỏi rằng mình có nên tiếp tục viết về đề tài chính trị chăng? Đối với nhiều người , chính trị có vẻ như là một vấn đề quá lớn lao-điều mà thường không dành cho những người còn quá trẻ. Mặc dù có nhiều người chia sẻ với  tôi, nhưng cũng không ít người cho rằng tôi không nên đi sâu vào đề tài này vì rằng những gì tôi đã viết có vẻ như không xuất phát từ một cái đầu của con bé hai mươi lăm tuổi. Tôi đã suy nghĩ rất nhiều và tự hỏi rằng chính trị có phải chăng là một miền tri thức và lĩnh vực hoạt động chỉ dành cho các chính trị gia chuyên nghiệp hoặc ít ra cũng là dành cho các bậc trưởng thượng?!

1/ Những biểu hiện tiêu cực của chính trị

Lúc nhỏ khi vẫn còn là một cô bé con, trong đầu óc mơ hồ của tôi, chính trị là một cái gì đó rất phức tạp và nguy hiểm, nó làm mỏi trí nghĩ của những người không chuyên và rằng chính trị là ấu trĩ, là phiêu lưu, là cực đoan, là “bẻ gậy chống trời”. Vì cuộc sống của gia đình tôi đã bị đẩy vào tình trạng cực kỳ tồi tệ sau cái bản án “chính trị phạm” mà nhà cầm quyền đã tuyên cho ba tôi. Chính trị là cái gì, làm sao nó tốt đẹp được trong khi người ta dùng nó để đày đọa con người đến chỗ khốn cùng và có thể là đến cái chết?!

Xã hội dân sự và hiện tình Việt Nam

Xã hội dân sự là một thuật ngữ xuất hiện từ thế kỷ 16 nhưng đến thế kỷ 18 nó mới trở nên phổ biến trong triết học chính trị, đặc biệt là trong chủ nghĩa tự do. Vì thế nó chẳng phải là một khái niệm mới mẻ gì ở các quốc gia dân chủ pháp trị. Nhưng trong những các nước độc tài, nhất là độc tài cộng sản thì cụm từ nay rất ít khi được nhắc đến. Hiện nay, trong các văn bản chính thức của Nhà nước và các tài liệu dành cho giáo dục thì nó hoàn toàn không được đề cập. Vì thế đối với khái niệm này, nhiều người Việt Nam cảm thấy rất xa lạ.

Đây không phải một thuật ngữ cao siêu gì và tôi cũng không có ý cho rằng kiến thức của người Việt ta hạn hẹp. Điều mà tôi muốn chia sẻ ở đây là tại sao người ta lại xa lạ với một thiết chế mà đáng lẽ ra phải rất gần gũi và rất tự nhiên đối với bất cứ một cộng đồng người nào?! Vì nhân loại từ thời chưa có sự xuất hiện của Nhà nước đã nhận thức được tầm quan trọng của đời sống cộng đồng, để bảo vệ cuộc sống và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tôi vô tình học luật

Hồi học cấp ba, tôi mong muốn được vào học ở một trường Đại học ngoại ngữ, rồi học tiếp để nghiên cứu chuyên sâu về ngôn ngữ học để trở thành một nhà ngôn ngữ học hay một dịch giả. Thế rồi ba tôi ở tù về, lúc đó tôi học lớp 12. Nhà chẳng có tiền để tôi vào Đại học, giấc mơ trở thành nhà ngôn ngữ học vỡ tan tành. Sau mấy năm đi làm công nhân cho mấy công ty nước ngoài ở một khu công nghiệp, tôi đi học trở lại , nhưng vì em gái tôi đã đi học nên tôi chỉ có thể học đại học ở hệ đào tạo từ xa (vừa học vừa làm). Ba bảo tôi học luật, vì học luật chỉ cần đọc nhiều sách, có tư duy logic là được.

Chủ nghĩa tập thể và tự do cá nhân

Nước Việt Nam ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, hình thành từ nền văn minh sông Hồng-nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước cách đây hơn bốn ngàn năm.Từ nhu cầu chống thiên tai, chống ngoại xâm và trị thủy, tổ tiên ta đã hiểu được tầm quan trọng của sự quần cư đoàn kết của các nhóm người Việt. Rồi sau khi giành được độc lập từ tay người Hán, người Việt đã lần lượt xây dựng những triều đại phong kiến tập quyền ở trung ương, cùng với sự cổ súy và thiết chế hóa các giá trị văn hóa và luân lý Khổng Nho với tư tưởng quy tụ và “đại nhất thống”. Từ hoàn cảnh ấy, trên tất cả, chủ nghĩa tập thể đã ăn sâu vào dân tộc tính của người Việt chúng ta.

Sự công bằng và nền pháp trị

Cách đây vài ngày, tôi đã nhận được tin vui từ một người bạn học thời phổ thông: anh ta vừa được nhận vào làm trong một tập đoàn truyền thông có tiếng trong nước. Anh này học hành cũng không giỏi giang gì, chỉ vì gia đình anh có công với “cách mạng” nên được ưu đãi thôi. Rồi mới hôm qua đây tôi lại nhận được một tin kém vui từ người bạn gái mà tôi yêu mến nhất: cô ấy tốt nghiệp loại khá nhưng vì lý lịch không được tốt và lại là con gái nên đã không được nhận vào làm ở vị trí công việc vẫn thường dành cho nam giới. Tôi thật không biết phải làm sao để vừa vui cho một người trong khi phải chia buồn với một người khác!

Vài suy nghĩ về tôn giáo nhân mùa kiết hạ

Science without religion is lame. Religion without science is blind (Albert Einstein)
Tôn giáo là một trong những định chế xã hội lâu đời nhất của thế giới. Đó là phần giá trị tinh thần to lớn, là cội nguồn văn hóa đã thấm nhuần trong đời sống nhân loại từ thời cổ đại. Trong thế giới hiện đại ngày nay, các tổ chức tôn giáo chính là các hội đoàn dân sự, một thành tố tạo nên nền tảng cho một thể chế dân chủ. Riêng đối với Việt Nam, hiện nay có nhiều cộng đồng các tôn giáo khác nhau, nhưng Phật giáo có số tín đồ đông nhất, có lẽ do đạo Phật là một đạo truyền thống của người Việt.